Ergenlik dönemine giren erkek çocukların memelerinde, hormonal değişiklikler ve de kilo alıp vermeler sebebiyle büyüme, dolgunlaşma ve belirli hassasiyetlerin oluşması doğaldır. Bu dönemde vücut bir nevi bir hormon karmaşası içindedir. Yine 65 yaş üstü gibi ileri yaşlarda çeşitli hormonal ve yaşlanma nedenleri ile jinekomasti görülebilir. Bu durumlara fizyolojik, yani normal jinekomasti ismi verilmektedir. Fizyolojik jinekomasti, ergenlik döneminden sonra çoğu kişide gerileyip hiçbir tedavi gerektirmeden düzelebilir. Ancak ileri yaşlardaki fizyolojik jinekomasti tedavi edilmeden düzelmez. Ergenlik dönemi boyunca fazlaca kilo alan erkek çocuklarında jinekomastiye yakalanma ihtimali daha yüksektir. Genellikle jinekomastiye yakalanan erkek çocuklar bol kıyafetler giyerek ya da kambur biçimde yürüyerek bu sıkıntıyı gizlemeye çalışırlar. Bazı erkeklerin yazın denize bile girmekten çekindiği durumlar olabilir.
Jinekomastinin tek nedeni hormonal değişiklikler veya kilo alıp verme değildir. Kullanılan ilaçlar ya da çeşitli tümoral kitleler nedeni ile de jinekomasti görülebilir. Tümoral nedenlerle oluşan jinekomasti diğer nedenlerden farklı olarak genellikle tek taraflıdır. Jinekomastinin hangi sebepten ötürü meydana geldiğini anlamak için ayrıntılı bir öyküye, ultrason ve MR gibi görüntüleme yöntemleri ve hormon analizleri gibi çeşitli tetkiklere ihtiyaç vardır. Klasik jinekomasti ergenlikte başlayıp devam ederken, diğer nedenler genellikle daha ileri yaşlarda görülebilir.
Tıbbi açından 3 çeşit jinekomasti şeklinden bahsedilebilir. İlki “lipomatöz jinekomasti”, ikincisi “glanduler jinekomasti” ve üçüncüsü “mixt jinekomasti”dir. İlk çeşit jinekomastide söz konusu olan yağ dokusunda artışın görülmesiyken, ikinci tip jinekomastide meme dokusu miktarı yağ dokusuna nazaran daha fazladır. Üçüncü türden jinekomastide ise, adından da anlaşılacağı üzere, hem meme dokusu hem de yağ dokusu fazladır. Jinekomasti vakalarının geneli üçüncü türdendir.
Hacmine ve deride meydana getirdiği bolluğa göre jinekomasti 4 evreye ayrılabilir. İlk evrede, göğsün büyüklüğü çok sınırlıdır ve deride herhangi bir gevşeklik ve sarkma söz konusu değildir. İkinci evrede ise göğüs biraz daha büyüktür, ancak yine de deride henüz sarkma söz konusu olmamıştır. Üçüncü evrede, artık göğüsleri kapsayan deride tedaviye ihtiyaç duyacak ölçüde sarkma ve gevşeklik mevzu bahistir. Son ve dördüncü evrede ise, görüntü tam bir kadın memesi gibidir.
Jinekomasti tedavisi 17 yaşından sonra, ergenlik döneminin sona ermesiyle yapılabilir.
Jinekomasti Tedavisi
Hafif vakalarda, sadece liposuction kullanılarak genel anestezi altında ameliyat gerçekleştirmek mümkündür. Bu işlem ortalama 1,5 saat civarında sürmektedir. Biraz önce bahsettiğimiz birinci evredeki jinekomasti, bu ameliyat için en uygun gruptur. Jinekomastinin nedeni meme dokusu ya da yağ dokusu fazlalığı olabilir. Her iki durumda da özel seçilmiş kanüllerle liposuction tedavisi mümkündür. İkinci evreye denk düşen vakaların da liposuction ile tedavisi mümkündür. Ancak bu evrede deride bir miktar toparlanma için kontrollü enerji içeren VASER ya da Lazer gibi teknolojiler ek olarak kullanmak gerekebilir. Ameliyat sürerken, şayet meme başının altındaki dokuda yeterli miktarda azalma söz konusu olduğuna karar verilirse, işlem cildin sıkılaşması için yapılacak VASER ya da LASer uygulaması ile sonlandırılır. Şayet liposuction işleminden sonra, meme başının altında bulunan meme bezi hala çok net hissediliyorsa, bu durumda bir kesi ile girilerek meme bezi küçültülebilir. Bu teknikte meme başının etrafında hilal şeklinde küçük bir keşiden girilerek meme dokusunun dışarı çekilmesi ve boşaltılması şeklinde işlem yapılır.
Üçüncü evredeki jinekomastinin tedavisi ise 2. evre ile benzerdir. Ancak 3. evrede cilt toplamayacak gibi olur ise memeden cilt çıkartma işlemli de eklenebilir. Bu durumda meme başının altında dikey, kimi zaman da buna ek olarak yatay bir iz olması gerekebilir. Bu izler genelde iyi iyileşse de çok düşük ihtimalle belirgin de kalabilirler. Eğer durum genç bir hastanın 3. dereceye ulaşmamış göğüsleri ise, derideki bolluğun bu tip bir işlem yapılmadan toparlanması ihtimali daha yüksektir. Yaşın ilerlemesi durumunda derinin toparlanması nispeten güçleşir. 4. evreye ulaşmış vakalarda, hem deri hem de meme bezinin, tıpkı kadınlara uygulanan meme küçültme ameliyatına benzer bir biçimde, tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu ameliyatta bölgeye drenler yerleşitirlebilir. Yerleştirilen bu drenlerin amacı, ameliyat bölgesinde birikebilecek sıvıların (kan, serum gibi) buradan dışarı alınması ve bunlara bağlı gelişecek sorunların önüne geçilmesidir. Genellikle birkaç gün içersinde drenler çekilir.
Ameliyattan Önce ve Sonra Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Jinekomasti ameliyatı olmaya karar verdiyseniz, en az 1 hafta öncesine kadar aspirin kullanmamış olmalı ve size formlarımızda ile verilecek kan sulandırıcı diğer ilaçları kullanmıyor olmanız gerekmektedir. Muayene formlarımızda belirttiğiniz ek hastalıklarınız ve devamlı kullandığınız ilaçlarla da ilgili çeşitli tahliller ya da düzenlemeler yapılabilir. Eğer sigara kullanıyorsanız, tüm ameliyatlarda iyileşme sürecini etkilediği gibi, jinekomastide de bırakmanız sizin avantajınıza olacaktır. Evre liposuction dışında doku da çıkarılan jinekomasti tedavilerinde ameliyattan önce en az 1 ay kesinlikle sigara içilmemesi gerekmektedir.
Genel anestezi ile ameliyat olan hastaların tıbben yatmaları şart olmamakla beraber bir gece yatışları önerilir. Ameliyatınız biter bitmez göğüs korsenizi giydirilir. Zaten bu korsenin kullanımı çok rahattır ve dört hafta boyunca sürekli olarak giymeniz gerekmektedir. Dört haftalık sürekli kullanım tamamlanınca yalnızca ağır fiziksel aktivitelerde bulunurken korsenin giyilmesi faydalı olacaktır. 6 hafta sonra fiziksel aktivite yaparken bile giymeniz gerekli olmayacaktır.
Ameliyat bölgesinde ilk günlerde ödem, morarma ve kısmi hassasiyetlerin oluşması normaldir, ancak bunlar ilk bir iki haftalık süreçten itibaren normale dönmeye başlayacaktır. Ancak hassasiyet zaman zaman kısa süreler halinde tekrarlayabilir. Göğüslerinde ara ara batma, yanma ve uyuşmalar hissedebilir, ancak bunlar gündelik hayatı etkileyecek boyutta olmaz. İlk dört haftanın akabinde, denize girmek mümkündür. Ancak ilk 6 haftalık süreçte, buhar banyosu, sauna ve solaryum gibi ödeme sebep olan şeylerden imtina etmek gerekmektedir. Benzer biçimde ağır spor aktivitelerinden ve göğse darbe alma ihtimalinizin olan eylemlerden ilk 6 hafta boyunca uzak durmanız avantajınıza olacaktır.
Kişiler, şayet jinekomasti ameliyatından sonra fazlaca kilo almazlar ise, jinekomastinin tekrarlaması beklenmez. Ancak kullanılan bazı anabolik steroid ilaçların, aşırı alkol tüketiminin ve bazı özel rahatsızlıklar, nadiren de olsa jinekomastinin yeniden ortaya çıkmasına vesile olabilir. Yaşlılık sonucu kilo alınması da bu nedenlerden biridir.
Sağlığınız açısından altta yatan başka bir hastalık yok ise jinekomastinin hiçbir tehlikesi yoktur. Bu durumda kendinizden görsel bakımdan memnun olmamanız dışında hiçbir sorun beklenmez. Eğer jinekomasti altta yatan bir hastalığa ikincil olarak (tümörler, hormon bozuklukları, ilaç yan etkileri vb. gibi) vuku bulmuşsa, ilk olarak bu hastalığın ortadan kaldırılması gerekir. Altta yatan hiçbir neden bulunamaması durumunda sadece ameliyat yeterli olacaktır.
Yorumlar